Müzik aletleri tarihi, rekonstrüksiyonların, hibridlerin, malzemede kaymaların, ortamın, teknik yakıştırmaların, ihtiyaçların, sesin, imkânların, orkestrasyonun ve çalanın muhtemel duruşunun yani kullanım bağlamının da tarihi.
Orijinal alet bir anlamda hiç yok. Başka bir anlamda, yani değişmelerde dahi aynı kalandan; kullanımı, tınısı, teknikleri, yapım teknikleri, malzeme gibi açılardan; bir tarihi oluşundan dolayı orijinal sazdan bahsedebiliriz. Başarılı da olsa rekonstrüksiyon, başka bir saz, yeni bir saz olarak da görülebilir, başarılı bir yeniden yapımın da bazı kriterlerinin olması lazım.
Yine de değişik çağların müziklerini dahi varsayılan ya da elimize kısmen geçmiş aletleri kurgulayarak; skalaları, meselâ, kemik kaval parçalarından, delik aralıklarından (yeniden) çıkararak; eldeki fikri yaşayan "arkaik" müzik araştırmalarının sonuçları ve bazı anlatılarla karşılaştırıp gözden geçirerek kurgulamaya çalışanlar oluyor, olacaktır.
Bir çalışmadan, öneriden ibaret olsa da, aktarılmış, notaya alınmış müziğin kendi (varsayılan) döneminin (varsayılan) çalgılarıyla/sazlarıyla yorumlanmalarına olumsuz bir tepki veremiyoruz. Notaya alınmamış, aktarılagelmemiş müzik ise materyal skalaları takipten ibaret, seyir geleneğini içermiyor, etnomüzikolojik karşılaştırmalarla gözden geçirilse, ilerletilse de. Yine de, ilgiyle izliyoruz. Öğreniyoruz, en azından, itirazlardan ve itirazlarımızla.
